Verslaving als symptoomnetwerk, niet als hersenziekte

verslaving hersenziekte

Is een verslaving nu een hersenziekte of niet? De discussie die hierover losbarstte laat vooral zien hoezeer het denken van veel psychologen en psychiaters gevangen zit in het ziektemodel.

‘Aan een jurist uitleggen dat verslaving een ziekte is valt nog niet mee,’ twitterde psychiater Bram Bakker naar aanleiding van zijn optreden als deskundige tijdens de rechtszaak tegen Michael Heemels. De penningmeester van de Limburgse PVV had 177.000 euro uit de partijkas gehaald, maar, zo had Bakker de rechters uitgelegd, door zijn ziekte (een verslaving aan alcohol en cocaïne) was hij minder toerekeningsvatbaar.

Continue reading

De moeder aller denkfouten

In managementboeken mogen we graag leren over denkfouten – althans, die van anderen. Maar steken we hier echt wat van op? ‘Te denken dat het kopen van een boek je verder helpt, dat is misschien wel de grootste dwaling.’ 

In zijn boek Misleid door toeval ontmaskert beurshandelaar Nicholas Nassim Taleb de denkfouten van zijn collega’s. Zo beschrijft hij de survivorship bias, de neiging om vooral naar succesvolle bedrijven te kijken en de kerkhoven vol ondernemingen die het niet gehaald hebben te negeren. Het gevolg is dat starters vaak tijdens presentaties en in managementboeken lessen van de succesvollen krijgen voorgehouden, zonder dat duidelijk is of die les ook daadwerkelijk tot succes leidt – of dat het de kans niet verkleint dat een onderneming een stille dood sterft. Continue reading

Oorlog om de kop

In de strijd om subsidies, klanten en lezers voeren de neuroverklaringen de boventoon. En zoals in elk goed verhaal sterft de wetenschap als eerste.

De snelste weg naar een overtuigend verhaal gaat via het brein. Op basis van de bevindingen uit de ‘harde’ neurowetenschappen is het namelijk mooi verhalen bouwen. Dat geldt niet alleen voor schrijvers en journalisten die verhalen schrijven als ‘Je brein als medicijn’ en ‘Het geletterde brein’, maar ook voor wetenschappers die op podia als Ted.com ‘fascinerende’, ‘overtuigende’ en ‘inspirerende’ verhalen vertellen of in een mum van tijd allerlei neurovelden uit de grond hebben gestampt, zoals neuropolitiek, neuropsychologie, neuromedia, neuromarketing en zelfs neurotheologie. Refereren aan het brein zorgt voor meer autoriteit – en rijker vloeiende financieringsstromen – zelfs als die redeneringen nergens op slaan. Zo bleek uit een onderzoek dat verklaringen die aangekleed zijn met zinsneden als ‘hersenscans laten zien dat…’ erin gaan als ketellapper.

Continue reading

De heroine-mythe

5 spookverhalen over heroïne 

unknownHeroïne steekt de kop op in Hollywood, Rusland en Schotland. Nederland is nog niet in de greep van de draak, behalve dan dat we het in ons broek doen zodra het h-woord valt. ‘In praktisch alle manieren is de standaardopvatting over heroïne fout.’ Vijf heroïnemythes doorgeprikt.

Acteur Philip Seymour Hofman werd in de badkamer van zijn appartement in New York gevonden. In zijn onderbroek, bril nog op zijn hoofd en om hem heen lag de vloer bezaaid met plastic zakjes waarin heroïne had gezeten. In zijn arm stak nog de naald die hem fataal werd. ‘De draak had hem te pakken gekregen en liet hem niet meer los,’ zei een filmcriticus op de Amerikaanse televisie. Continue reading

Het geletterde brein

Welbeschouwd is het een klein wonder dat de mens kan lezen. En nog veel wonderlijker is het wat lezen met ons doet. Hoe een boek je geurcentrum kan activeren, je empathie kan vergroten en een sm-fan van je kan maken.

‘Het eerste wat me opvalt, is de geur: leer, hout en boenwas met een vleugje citroen. Het ruikt aangenaam en de verlichting is zacht, subtiel.’

Continue reading